Vải spandex luôn đem đến sự thoải mái cho người mặc với khả năng co giãn vô cùng tốt của nó. Chính vì vậy, ngành may mặc luôn được vải spandex ứng dụng rất mạnh mẽ. Ngoài ra, nó còn dược sử dụng rất phổ biến trong các ứng dụng khác nữa. Dưới đây là tất tần tật những điều mà bạn cần nên biết về chất liệu vải spandex này.
Vải Spandex là gì?
Vải spandex là gì?
Vải spandex có nguồn gốc từ sợi tổng hợp và được đánh giá cao về độ đàn hồi của nó. Trái với suy nghĩ phổ biến, thuật ngữ “spandex” không phải là một thương hiệu. Và thuật ngữ này được sử dụng để nói chung về các loại vải copolyme polyether-polyurea được thực hiện với nhiều quy trình sản xuất. Các thuật ngữ spandex, Lycra và elastane là các từ đồng nghĩa của nhau.
Loại vải này có độ co giãn lớn và có thể giãn tới 5 – 8 lần kích thước thông thường của nó. Nó được sử dụng phù hợp theo từng mục đích mà khách hàng muốn sử dụng. Đa phần, spandex không được sử dụng đại trà để sản xuất quần áo, hàng may mặc. Một lượng nhỏ loại vải này thường được dệt từ các loại sợi tổng hợp, bán tổng hợp và các loại sợi hữu cơ khác.
Lịch sử hình thành và phát triển
Lịch sử sợi spandex
Vào thế chiến thứ 2, spandex mới bắt đầu giai đoạn phát triển của mình. Tại thời điểm này, các nhà hóa học đã thực hiện thử thách phát triển các chất tổng hợp thay thế cho cao su. Có 2 yếu tố chính thúc đẩy các nghiên cứu của họ. Đầu tiên, chiến tranh đòi hỏi hầu hết cao su phải có sẵn cho thiết bị xây dựng. Thứ 2, giá của cao su thường xuyên dao động và thường xuyên không ổn định.Phát triển một sự thay thế cho cao su có thể giải quyết cả hai vấn đề này.
Vào thời điểm ban đầu, mục tiêu của họ là phát triển nên một loại sợi đàn hồi có độ bền cao có nguồn gốc từ polyme tổng hợp. Vào thời điểm năm 1940, loại sợi tổng hợp đàn hồi polyrethane đầu tiên trên thế giới được nghiên cứu và sản xuất thành công. Những polymer này tạo ra cao su Millable polyurethane (tên gọi khác là millable gums) , là một sự thay thế thích hợp cho cao su.
Cũng vào thời điểm đó, các nhà nghiên cứu thuộc tập đoàn Du pont cũng đã nghiên cứu ra các polyme nylon đầu tiên. Loại sợi ban đầu này rất cứng và không được mềm mại, vì vậy họ nỗ lực hơn để sản xuất ra loại sợi có khả năng đàn hồi cao và mềm hơn. Khi một số nhà khoa học phát hiện ra một loại polyme mới có tên polyurethan, loại sợi được tạo ra từ loại polyme này tốt hơn loại cũ. Các nhà khoa học đã quyết định sử dụng loại nguyên liệu này để tạo ra các sợi nylon đàn hồi hơn hoặc may các loại quần áo có trọng lượng nhẹ.
Một trong những nhà tiên phong trong nghiên cứu polymer để sản xuất sợi spandex là Farbenfabriken Bayer. Ông đã giành được bằng sáng chế của Đức cho sự tổng hợp của mình vào năm 1952.
Các nghiên cứu độc lập cuối cùng về loại sợi này do tập đoàn Du Pont và công ty cao su Hoa Kỳ thực hiện. Vào năm 1962, Du pont đã bắt đâu xây dựng thương hiệu Lycra để sản xuất khối lượng lớn với toàn bộ các khâu quy trình. Và vào thời điểm hiện tại thương hiệu này vẫn dẫn đầu trong sản lượng spandex cung cấp cho toàn cầu.
Quy trình sản xuất
Quy trình sản xuất vải spandex
Spandex có thể được sản xuất bằng nhiều cách khác nhau. Mỗi phương pháp này liên quan đến bước đầu tiên của phản ứng monome để tạo ra một chất tiền chế. Sau đó, chất tiền chế tiếp tục được cho phản ứng với loại chất khác, theo nhiều cách khác nhau và được kéo ra để tạo ra một sợi dài. Vì quy trình kéo sợi khô được sử dụng đến 90% để sản xuất ra spandex, nên chúng tôi sử dụng nó như một đại diện và để mô tả quy trình sản xuất của spandex như sau:
Phản ứng polymer
Bước đầu tiên trước hết khi sản xuất là phải chuẩn bị polymer. Điều này được thực hiện bằng cách trộn macroglycol với monome diisocyanate. Các hợp chất được trộn trong bình phản ứng và trong điều kiện thích hợp, chúng phản ứng để tạo thành chất chuẩn bị hay chất tiền chế. Vì tỷ lệ của các vật liệu thành phần tạo ra các sợi với các đặc tính khác nhau, nên nó được kiểm soát chặt chẽ. Một tỷ lệ điển hình của glycol với diisocyanate có thể là 1: 2.
Trong quá trình sản xuất sợi khô, các polymer được chuẩn bị tiếp tục được đem đi phản ứng với một lượng diamine tương ứng phù hợp. Điều này được gọi là một phản ứng mở rộng chuỗi. Dung dịch thu được được pha loãng với dung môi để tạo ra dung dịch kéo sợi. Các dung môi giúp làm cho dung dịch mỏng hơn và dễ dàng xử lý hơn. Sau đó nó được bơm vào trong buồng sản xuất sợi.
Sản xuất sợi
Dung dịch kéo sợi được bơm vào một tế bào kéo sợi hình trụ, nơi nó được chữa khỏi và chuyển thành sợi. Trong tế bào này, dung dịch polymer được buộc qua một tấm kim loại, được gọi là bộ ép phun tơ, có các lỗ nhỏ trong suốt. Điều này làm cho dung dịch được liên kết trong các chuỗi polymer lỏng. Khi các sợi đi qua buồng chứa, chúng được làm nóng cùng với nitơ và khí dung môi. Ở trong môi trường thích hợp lượng polymer lỏng này sẽ chuyển hóa thành dạng rắn.
Khi các sợi được đưa ra khỏi buồng ngăn, một lượng cụ thể của các sợi rắn được bó lại với nhau để tạo ra độ dày mong muốn. Điều này được thực hiện với một thiết bị khí nén xoắn các sợi lại với nhau. Các sợi spandex được tạo thành từ nhiều sợi riêng lẻ được kết nối dính chặt với nhau một cách tự nhiên.
Công đoạn xử lý cuối cùng
Cuối cùng các sợi sau đó được xử lý với một chất đặc biệt. Đây có thể là magiê stearate hoặc một loại polymer khác như poly (dimethyl-siloxane). Những chất đặc biệt này ngăn chặn các sợi dính lại với nhau và hỗ trợ trong sản xuất dệt may. Sau quá trình xử lý này, các sợi được chuyển qua một loạt các con lăn lên ống chỉ. Tốc độ cuộn dây của toàn bộ quá trình có thể từ 300-500 mi (482,7-804,5 km) mỗi phút tùy thuộc vào độ dày của sợi.
Khi các cuộn chỉ chứa đầy chất xơ, chúng được đưa vào bao bì cuối cùng và được chuyển đến các nhà sản xuất dệt may và các khách hàng khác. Các sợi này có thể được dệt kết hợp với một số các loại sợi khác như cotton hoặc nylon để sản xuất vải được sử dụng trong may quần áo. Vải này cũng có thể được nhuộm để tạo ra một màu mong muốn.
Đặc tính của vải spandex
Ưu điểm
- Nhẹ
- Giữ nguyên hình dạng ban đầu
- Chống mài mòn
- Độ đàn hồi cao
- Mềm mại và thoải mái
- Không thấm mồ hôi
- Duy trì trạng thái tốt
Nhược điểm
- Bị chuyển vàng sau thời gian sử dụng
- Nhạy cảm với nhiệt
- Độ bền giảm khi dùng thuốc tẩy
- Hút ẩm kém
Phân loại
Vải spandex trên thế giới có rất nhiều loại khác nhau:
Spandex cotton
Cotton spandex là gì
Như cái tên đã nói lên tất cả, loại vải này được pha giữa cotton và spandex, thông thường nó có tỷ lệ 85% cotton và 15% spandex. Nhưng phù hợp nhất thì spandex nên chiếm từ 3 – 5% của vải. Loại vải này mang lại những đặc điểm tốt nhất của cả 2 loại vải.
Nhờ có cotton, loại vải spandex này trở nên mềm mại, thoáng khí và bền hơn, mặc dễ hơn và dễ dàng bảo quản. Đây là loại vải có khả năng co giản 4 chiều, có độ mịn cao và thường được sử dụng may các loại váy và áo phông.
Spandex nylon
Vải spandex nylon là gì?
Đây là loại vải spandex được pha trộn với nylon với khoảng 15% spandex. Loại vải này nhẹ, có khả năng chống nhăn tốt nhờ có phần lớn nylon. Đây là một loại vải rất linh hoạt, tôn lên vóc dáng của người mặc nó.
Loại vải này thường được sử dụng cho các môn thể thao hoạt động nhiều như quần short đi xe đạp, đồ lót, quần áo năng động, các loại áo ngực thể thao, đồ bơi và nhiều loại quần áo khác nữa. Có 1 loại vải spandex nylon đặc biệt có tên là Tricot với độ co giãn từ 25 – 50%, nó thường được sử dụng phổ biến trong sản xuất đồ bơi, các loại găng tay và đồ lót.
Vải thun ba chiều
Vải thun ba chiều là gì?
Đây là một loại spandex có độ co giãn cao và thường có rất nhiều màu sắc khác nhau. Nó ban đầu cũng như các loại spandex khác, nhưng nó được in một màu sáng bóng hoặc màu kim loại lên nó tạo nên hiệu ứng ba chiều.
Vải thun ba chiều có khả năng phản chiếu ánh sáng, rất phù hợp trong bầu không khí của các câu lạc bộ. Loại vải này không được giặt bằng máy và không phù hợp với các quần áo thông dụng.
Spandex in
Vải spandex in là gì?
Giống như vải thun ba chiều, vải này được in lên bề mặt các hoa văn được thiết kế riêng biệt. Spandex in có thể được sử dụng để may quần áo trẻ em, cũng như nhiều loại quần áo khác cũng dành cho trẻ nhỏ.
Spandex tơ nhân tạo
Vải spandex nhân tạo
Tơ nhân tạo có các đặc tính thoải mái như tơ thật kết hợp với khả năng co giãn của spandex. Giúp cho loại vải này có chất lượng đàn hồi tốt hơn. Thông thường nó chỉ chứa 5% spandex.
Ứng dụng
Ứng dụng của vải spandex
Spandex được sử dụng trong nhiều loại quần áo khác nhau. Vì nó nhẹ và có độ đàn hồi cao do vậy nó sẽ không hạn chế trong vận động, nên thường được sử dụng để sản xuất quần áo thể thao. Điều này bao gồm các sản phẩm may mặc như đồ bơi, quần xe đạp và đồ tập thể dục. Cũng với các đặc tính này, nó rất phù hợp để sản xuất các loại đồ lót như quần lót và áo lót.
Các loại hàng may mặc kết hợp spandex bao gồm:
- Phụ kiện thời trang
- Thắt lưng
- Găng tay
- Vớ
- Quần bó
- Thể thao
- Quần áo phụ kiện bơi lội
- Quần áo đua xe đạp
- Trang phục tập thể dục
- Quần áo khoe body
- Bộ quần áo 1 mảnh
- Đồ chèo thuyền
- Quần áo bộ ba môn phối hợp
- Bộ đồ bơi
- Bộ đồ Zentai
- Đáy / Quần
- Quần ôm sát chân
- Quần short
- Skinny jeans
- Quần trượt tuyết
- Quần lót
- Quần yoga
- Quận áo định hình cơ thể
- Nền tảng may mặc
- Bộ đồ bắt chuyển động (Motion capture suits)
- Đồ lót định hình
- áo ngực
- quần legging
- Tất / vớ hỗ trợ
- Quần áo nâng body
- Đồ bơi
- Quần lót
Vải spandex được sử dụng trong bất kỳ ứng dụng tiêu dùng hoặc công nghiệp nào nếu yếu tố co giãn được coi là quan trọng. Kể từ khi ra đời, loại vải này ngày càng trở nên phổ biến và ngày nay, nó có mặt trong hàng ngàn loại hàng may mặc khác nhau và nó được người tiêu dùng trên toàn thế giới sử dụng.
Trong một vài trường hợp, vải spandex có thể được sử dụng để tạo ra các trang phục co giãn phù hợp với cơ thể người mặc nó. Tuy nhiến giá thành để sản xuất loại vải này rất đắt đỏ, cho nên nó khó có thể tiếp cận với những người tiêu dùng thông thường. Thay vào đó, sẽ phổ biến hơn nhiều khi thấy vải thun được dệt thành từ các loại sợi khác nhau. Ví dụ, khi vải spandex được thêm vào cotton, loại vải này trở nên đàn hồi hơn rất nhiều. Và spandex cũng có thể được sử dụng để thêm độ đàn hồi cho các loại vải cứng truyền thống như polyester. Ngay cả khi một lượng nhỏ vải này được thêm vào các loại vải khác, các loại vải này trở nên co giãn hơn nhiều.
Bởi khả năng co giãn cực cao, nó có thể co giãn gấp nhiều lần kích thước ban đầu. Spandex thường được sử dụng để thêm vào trong các loại vải khác để tăng tính co giãn. Nó được thêm vào các loại vải khác với các tỷ lệ phần trăm thích hợp.
Spandex được sử dụng phổ biến nhất cho các loại vải bó sát theo cơ thể. Ví dụ, nó được bao gồm trong nhiều loại đồ lót khác nhau cho nam và nữ. Và ngay cả khi nó không có trong vải chính của quần áo lót, nó hầu như luôn có trong dây thắt lưng. Trong thực tế, vải spandex được tìm thấy trong dây thắt lưng của hầu hết các loại quần áo co giãn.
Trong tất/vớ có tỷ lệ thành phần là spandex rất lớn so với cotton và len. Bởi việc sử dụng nhiều spandex giúp vớ có thể ôm sát chân của bạn. Và nó cũng tạo điều kiện cho việc mang và tháo tất.
Loại vải này rất phổ biến trong trang phục thể thao. Trong hầu hết các loại theo đuổi thể thao, mặc quần áo gần da là rất quan trọng. Spandex được sử dụng nhiều trong các môn thể thao như: bơi lội, đua xe đạp và các môn thể thao đồng đội.
Đặc biệt, vải spandex được sử dụng trong phim trường của các bộ phim điện ảnh. Nó giúp nhà sản xuất phim tạo ra các bộ đồ ghi lại các chuyển động của nhân vật. Đó là những kiểu áo lót đặc biệt mà các diễn viên mặc trước màn hình xanh. Spandex giúp dễ dàng tạo ra các nhân vật 3D thực tế bằng cách đảm bảo rằng những bộ đồ này đi sát với cơ thể của các diễn viên.
Cách vệ sinh và bảo quản
Cách giặt vải spandex
Cách giặt spandex
Phải luôn nhớ rằng phải giặt spandex đúng cách để nó có thể giữ được khả năng đàn hồi. Bạn cũng nên tham khảo nhãn chăm sóc trên quần áo trước khi giặt để có thể giặt đúng cách.
Giặt spandex bằng tay
Tốt nhất là rửa tay bằng vải thun để tránh bị giãn quá mức. Không bao giờ sử dụng chất tẩy rửa có chứa chất tẩy clo hoặc dầu xả vì nó sẽ phá hủy cấu trúc của spandex của bạn.
Luôn sử dụng nước ấm (tối đa 30 ° C) cho cả giặt và xả. Sử dụng chất tẩy rửa nhẹ không chứa chất tẩy clo.
Thêm quần áo và nhẹ nhàng khuấy nó, chà nhẹ các vết bẩn.
Giặt trong nước ấm cho đến khi tất cả dư lượng xà phòng đã được loại bỏ.
Nhẹ nhàng vắt nước – không vắt quá mạnh.
Giặt máy vải spandex
Đặt quần áo thun trong túi giặt lưới.
Sử dụng chất tẩy rửa nhẹ không chứa chất tẩy clo.
Giặt với chế độ nhẹ nhàng (chu trình giặt mát và nhẹ nhàng).
Loại bỏ vết bẩn từ spandex
Nếu có thể, loại bỏ vết bẩn ngay lập tức. Ngâm vết bẩn trong nước lạnh (không sử dụng nước nóng vì điều này có thể tạo ra vết bẩn). Cho một lượng nhỏ chất tẩy nhẹ vào vết bẩn và chà nhẹ vào đó (không chà xát). Sau đó rửa như bình thường.
Loại bỏ mùi mạnh từ spandex
Đổ đầy một bát hoặc xô lớn bằng nước ấm (tối đa 30 ° C) và thêm một chén nhỏ bicarbonate soda. Bạn có thể ngâm nó qua đêm. Rửa sạch với nước mát và không khí khô.
Sấy spandex
Cuộn quần áo ướt trong một chiếc khăn sạch để loại bỏ nước dư thừa.
Sấy khô quần áo thun của bạn khỏi nhiệt trực tiếp và ánh nắng mặt trời.
Không bao giờ làm khô quần áo spandex của bạn bằng cách sấy quần áo.
Ủi spandex
Hầu hết các sản phẩm may mặc có chứa spandex không nhăn khi giặt / sấy đúng cách. Nguyên tắc chung là không bao giờ ủi quần áo có chứa spandex. Tuy nhiên, nếu ủi là hoàn toàn cần thiết, hãy ủi ở chế độ nhiệt thấp nhất có thể.
Vá các sản phẩm hàng may mặc có chứa spandex
Các tính chất co giãn của spandex có thể gây khó khăn cho việc khâu vá. Nếu bạn sử dụng máy may để sửa quần áo, hãy đảm bảo bạn sử dụng kim chấm bi (để tránh làm đứt vải) và chỉ polyester (giúp kéo dài độ căng cho đường khâu). Nếu bạn cần ghim quần áo của bạn, đặt các gim vào bên trong các đường may phụ để tránh tạo ra các lỗ nhỏ trên quần áo mà bạn có thể nhìn thấy. Sử dụng các mủi khâu căng và với các đường may zig-zag hẹp để vá.
Bài viết liên quan:
